داروی گیاهی شماره 1  - کا کوتی ( پونه کوهی در زبان محلی دیزیچه )

گیاه کاکوتی مقوى معده، ضد عفونى کننده مجارى تنفسى است و خواص نعنا را داراست. گرم و خشک، ضد باکتری، خلط آور، ضد سرما خوردگی و ضد عفونی کننده روده است   . گیاه کاکوتی از خانواده نعنا است که براى خوش طعم کردن ماست و دوغ به کار برده می‌شود.

اثرات گیاه کاکوتی شبیه آویشن است. آویشن بیشتر برای درمان بیماری‌های تنفسی به کار برده می‌شود ولی کاکوتی اغلب در درمان اختلالات گوارشی نظیر اسهال و دل پیچه نیز کار برد دارد.

کاکوتی 

کاکوتی (کهلیک اُتی)(Ziziphora tenuior L) گیاهی از تیره نعنائیان است که کاربرد های غذایی و دارویی دارد و عطر آن نزدیک به آویشن و Oregano است.

این گیاه چند ساله است وبوته‌های آن پرپشت و ارتفاع آن بین 10 تا20 سانتی متر می‌باشد و دارای گل‌های صورتی است.کاکوتی که در گویش محلی دیزیچه واستان اصفهان به پونه کوهی معروف است و درخراسان به آن آنخ یا آنوخ گفته می‌شود دارای نام علمی Ziziphora tenuior L. از خانواده Lamiaceae می‌باشد. Thymus که نام علمی آویشن می‌باشد نیز از خانواده Lamiaceae می‌باشد. هر چند اثرات این دو گیاه بسیار شبیه همدیگر می‌باشند. آویشن بیشتر در بیماریهای تنفسی استفاده می‌گردد ولی کاکوتی اغلب در درمان اختلالات گوارشی نظیر اسهال و دل پیچه کار برد دارد .

کاربرد خوراکی

این گیاه در نواحی کوهستانی ایران (بخصوص کردستان) به عنوان ادویه در غذاها کاربرد وسیعی دارد و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن و Oregano و کمی هم شبیه به پونه است. در تهیه غذاهای ایتالیایی جایگزین بهتری نسبت به آویشن برای Oregano است. از برگ‌های خشک‌شده و خردشده کاکوتی به عنوان طعم‌دهنده در دوغ استفاده می‌شود و برخی از دوغ های بسته بندی شده در ایران این ادویه را دارند. چوپان‌ها و کوه نوردان تازه کاکوتی را جمع آوری می‌کنند و چای آن را نوشیدنی گوارایی می‌دانند.در آذربایجان در فصل بهار مردم محلی این گیاه را جمع آوری و به چای اضافه می کنند. استفاده از خشک شده این گیاه هم به صورت کامل یا پودر شده در این منطقه مرسوم است. در کشورهای اروپایی مانند آلمان این گیاه به صورت زنده در فروشگاه ها و در گلدان های کوچک به فروش می رسد.